Health Care in Winter हिवाळ्याचे दिवस म्हणजे थंडीची चाहूल, गारवा, आणि स्वेटर्सची गरज. या ऋतूत वातावरणात गारवा वाढतो, ज्यामुळे शरीरातील उष्णता कमी होते. हिवाळा हा विविध शारीरिक समस्यांबाबत संवेदनशील ऋतू असल्यामुळे या काळात शरीराची योग्य काळजी घेणे अत्यंत गरजेचे आहे. चला, पाहूया हिवळ्यामध्ये आरोग्य टिकवण्यासाठी काही महत्वाच्या टिप्स.
1. गरम पाणी प्या:
थंडीमध्ये शरीरातील उष्णता टिकवण्यासाठी गरम पाण्याचे सेवन करा. सकाळी उठल्यावर कोमट पाणी पिणे आरोग्यासाठी लाभदायक असते. हे पचन सुधारते आणि शरीरातील टॉक्सिन्स काढून टाकण्यास मदत करते.थंडीत शरीरातील उष्णता टिकवून ठेवणे आवश्यक असते.
या काळात पचनक्रिया मंदावते आणि पाणी पिण्याची सवय कमी होते. मात्र, थंडीतही पुरेसा पाणीप्रवास करणे महत्त्वाचे आहे. सकाळी उठल्यावर कोमट पाणी प्यायल्यास पचन सुधारते आणि शरीरातील टॉक्सिन्स बाहेर काढण्यास मदत होते. याशिवाय, कोमट पाण्यात लिंबाचा रस आणि मध घालून घेतल्यास वजन नियंत्रणात राहते आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. दिवसातून ८-१० ग्लास पाणी पिणे लाभदायक ठरते.
2. सकस आहार घ्या: Health Care in Winter
हिवाळ्यात शरीराला गरजेपेक्षा जास्त ऊर्जा लागते. त्यामुळे या काळात पोषक आणि ऊर्जा वाढवणारे पदार्थ खाणे आवश्यक आहे. आपल्या आहारात सुकामेवा, उदा., बदाम, काजू, अंजीर, खजूर यांचा समावेश करावा. हे पदार्थ उष्णता देतात आणि शरीराला आवश्यक ऊर्जा पुरवतात.
याशिवाय, गाजर, मुळा, बीट यांसारख्या हंगामी भाज्या आणि फळे आहारात घ्यावीत. आहारात तुपाचा समावेश केल्याने शरीराला पोषण मिळते. हिवाळ्यात तयार होणारे उकड, गरम सूप, शेंगदाण्याचा लाडू हे पदार्थही उत्तम पर्याय आहेत. यामुळे शरीराचे पोषण होऊन आपली रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते.
3. सूर्यप्रकाशात वेळ घालवा:
थंडीच्या दिवसांत सूर्यप्रकाश कमी असतो, ज्यामुळे शरीरात व्हिटॅमिन-डीची (Vitamin D) कमतरता भासू शकते. हिवाळ्यात शक्य तितका वेळ सकाळी सूर्यप्रकाशात घालवा. हे हाडांच्या मजबुतीसाठी आणि मानसिक स्वास्थ्यासाठी लाभदायक आहे.
हिवाळ्यात दिवस कमी असतात, त्यामुळे शरीराला आवश्यक असणारे व्हिटॅमिन-डी कमी प्रमाणात मिळते. व्हिटॅमिन-डी हाडांच्या मजबुतीसाठी आणि शरीराच्या रोगप्रतिकारक शक्तीसाठी महत्त्वाचे आहे. सकाळच्या वेळेत १५-२० मिनिटे सूर्यप्रकाशात वेळ घालवल्यास शरीराला व्हिटॅमिन-डी मिळते. या वेळी सूर्यप्रकाशात बसल्याने मन शांत राहते, हृदयाची कार्यक्षमता सुधारते, आणि आपले मानसिक स्वास्थ्यही चांगले राहते. त्यामुळे शक्यतो रोज सकाळी सूर्यप्रकाश घेण्याचा प्रयत्न करा.
4. कोमट पाण्याने अंघोळ करा:
अत्यंत थंड पाण्याने अंघोळ केल्याने शरीराला त्रास होऊ शकतो. त्याऐवजी कोमट पाण्याने (warm water)अंघोळ करावी. अंघोळीच्या पाण्यात तुळस, निम, किंवा इतर औषधी वनस्पतींचे काही थेंब घालू शकता, जे त्वचेच्या आरोग्यासाठी उपयुक्त ठरतात.थंडीत कोमट पाण्याने अंघोळ करणे शरीराला उबदार ठेवण्यासाठी महत्त्वाचे असते.
कोमट पाण्याने अंघोळ केल्याने शरीरातील रक्ताभिसरण सुधारते, जे आपल्याला थंडीपासून संरक्षण देते. थंड पाण्याच्या वापराने त्वचा कोरडी आणि अस्वस्थ होऊ शकते, म्हणून हिवाळ्यात कोमट पाणी वापरणे लाभदायक ठरते. काही जण अंघोळीच्या पाण्यात तुळशीची पाने, निम, किंवा गुलाबाचे तेल घालतात, ज्यामुळे त्वचेचा ओलावा टिकतो आणि त्वचेवर कोणत्याही प्रकारच्या जंतूंचा प्रभाव कमी होतो. कोमट पाण्यामुळे शरीराचे स्नायू मोकळे होतात, आणि थंडीमुळे येणारी कडकपणा आणि थकवा कमी होतो. हिवाळ्यात शरीराला उष्णता मिळवण्यासाठी सकाळी किंवा संध्याकाळी कोमट पाण्याने अंघोळ करणे नेहमीच योग्य ठरते.
5. व्यायाम करणे विसरू नका:
थंडीमुळे शरीर जड होऊन जाते आणि हालचाली कमी होतात. त्यामुळे नियमित व्यायाम करणे अत्यंत गरजेचे आहे. योगासने, चालणे किंवा साधे स्ट्रेचिंग यांसारखे हलके व्यायाम प्रकार करता येतील. थंडीत हालचाल कमी होते, आणि शरीराला सुस्त वाटू लागते. त्यामुळे नियमित व्यायाम करणे अत्यंत गरजेचे आहे.
हलका व्यायाम, चालणे, स्ट्रेचिंग किंवा योगासने हिवाळ्यात शरीर ताजेतवाने ठेवण्यास मदत करतात. नियमित व्यायामामुळे रक्ताभिसरण सुधारते, शरीरातील उष्णता टिकून राहते, आणि रोगप्रतिकारक शक्तीही वाढते. सकाळी लहान व्यायामाचे सत्र ठेवण्याने शरीर उबदार राहते. आपल्याला ऊर्जा मिळते आणि दिवस उत्साहात सुरू होतो.
6. त्वचेची काळजी घ्या:
हिवाळ्यात हवा कोरडी असते, त्यामुळे त्वचा कोरडी पडते. हिवाळ्यात तुप, खोबरेल तेल, बदाम तेल किंवा मॉइश्चरायझर लावा. तोंड, हात, आणि पायांना नियमितपणे मॉइश्चरायझर (moisturizer) लावणे आवश्यक आहे.हिवाळ्यात त्वचा कोरडी पडण्याची शक्यता अधिक असते. थंडीमुळे त्वचेतला ओलावा कमी होतो, आणि त्वचा रुक्ष होते.
त्यामुळे मॉइश्चरायझर वापरणे अत्यंत आवश्यक आहे. तुप, खोबरेल तेल, किंवा बदाम तेलाने नियमितपणे त्वचेवर मालिश केल्यास त्वचेत ओलावा टिकतो. याशिवाय, हात-पाय आणि चेहऱ्याला मॉइश्चरायझर लावून त्वचेला थंडीपासून संरक्षण द्या. आठवड्यातून एकदा दुधात हळद, मध, आणि बेसन मिसळून चेहऱ्याला लावा. यामुळे त्वचा चमकदार आणि तजेलदार राहील.
7. पुरेशी झोप घ्या:
आरोग्य टिकवण्यासाठी चांगली झोप घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. हिवाळ्यात रात्री झोपणे आणि सकाळी लवकर उठणे हा दिनक्रम पाळावा. योग्य झोपेमुळे शरीरातील ऊर्जा पुनरुज्जीवित होते.
हिवाळ्यातील थंडीमुळे शरीराला अधिक विश्रांतीची गरज असते. योग्य झोप घेतल्याने आपले शरीर आणि मन शांत राहते, रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते, आणि आपली एकूण आरोग्यस्थिती सुधारते. मोठ्याप्रमाणावर झोपेची कमतरता असेल तर आपण अधिक थकलेले, अस्वस्थ, आणि सुस्त वाटतो, आणि हिवाळ्यातील वातावरणामुळे ती स्थिती अधिकच गंभीर होऊ शकते.
रोज रात्री साधारण ७-८ तास झोपणे आदर्श असते. हिवाळ्यात थंडीमुळे सकाळी उठणे कठीण वाटू शकते, परंतु लवकर झोपून लवकर उठण्याची सवय लावली, तर शरीराला योग्य प्रमाणात विश्रांती मिळते. झोपण्याआधी ताज्या कोमट दूध किंवा हळदीचे दूध प्यायल्यास चांगली झोप लागते. झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी मोबाइल, टीव्ही यांसारख्या उपकरणांचा वापर कमी करा आणि शांत आणि अंधारात झोपण्याचा प्रयत्न करा.
