प्रस्तावना :
Reduse Mouse From Home घरातील उंदीर कमी करण्याचे उपाय उंदीर हे घरात असलेल्या सर्वात त्रासदायक प्राण्यांपैकी एक आहे. ते केवळ अन्न पदार्थ खराब करत नाहीत, तर अनेक आजार पसरवण्याचे काम करतात. उंदीरांच्या उपस्थितीमुळे आरोग्यविषयक समस्या, तसेच घरातील वस्तूंचे नुकसान होते. त्यामुळे घरात उंदीर दिसल्यास त्वरित उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. या मध्ये आपण घरात उंदीर पळवण्यासाठी काही सोपे आणि घरगुती उपाय पाहुयात:
1. उंदीर घालवण्यासाठी घरगुती उपाय:
1. पुदिन्याचे तेल:
उंदीर पुदिन्याच्या तीव्र वासामुळे पळून जातात. घरात जिथे उंदीर असतात किंवा येण्याची शक्यता असते तिथे पुदिन्याचे तेल किंवा पुदिन्याची पाने ठेवा. हे तेल कापसावर टाकून उंदीर येणाऱ्या ठिकाणी ठेवता येते. यामुळे उंदीरांचा त्रास कमी होतो.
2. कांदा:
कांद्याचा वास उंदीरांना सहन होत नाही. कांद्याचे तुकडे करून ते उंदीर दिसणाऱ्या जागी ठेवावेत. कांद्याचा वास उंदीरांना असह्य होतो आणि ते पळून जातात. मात्र, कांदा दररोज बदलणे आवश्यक आहे, कारण कांदा खराब झाल्यास त्याचा प्रभाव कमी होतो.
3. मिर्ची पावडर:
मिर्ची पावडर उंदीर दूर ठेवण्यासाठी एक प्रभावी उपाय आहे. मिर्ची पावडर ज्या ठिकाणी उंदीर शिरतात किंवा फिरतात तिथे टाकल्यास ते ठिकाण सोडून उंदीर पळतात. पण याचा वापर करताना काळजी घ्या, कारण मिर्ची पावडर एखाद्या व्यक्तीच्या डोळ्यांना आणि त्वचेलाही त्रासदायक असू शकते.
4. लवंग आणि दालचिनी:
उंदीर लवंग आणि दालचिनीच्या वासानेही पळून जातात. या मसाल्यांच्या काही तुकड्या उंदीर येण्याच्या जागी ठेवाव्यात. लवंग आणि दालचिनीचा वास नैसर्गिक आणि दीर्घकाळ टिकणारा असल्याने उंदीर घरात येणे टाळले जाते.
5. बेकिंग सोडा आणि साखर:
उंदीर घालवण्यासाठी बेकिंग सोडा आणि साखर यांचे मिश्रण वापरता येते. साखरेमुळे उंदीरांना आकर्षण होते आणि बेकिंग सोडामुळे उंदराच्या पचनक्रियेवर परिणाम होतो, ज्यामुळे ते नष्ट होऊ शकतात.
2. उंदीर पकडण्यासाठी साधने:
1. उंदीरधुनी (Rat Trap):
उंदीर पकडण्यासाठी पारंपारिक पद्धतीने उंदीरधुनीचा वापर केला जातो. या पद्धतीमध्ये उंदीर आकर्षित करण्यासाठी खाद्य ठेवले जाते, ज्यामुळे उंदीर जाळ्यात अडकतात. एकदा उंदीर त्यात अडकल्यावर बाहेर टाकता येतो. ही पद्धत नैसर्गिक असून कोणतेही रसायन वापरले जात नाही.
2. गोंद किंवा चिकट कागद (Glue Trap):
हे साधन उंदीर पकडण्यासाठी वापरले जाते. गोंद असलेल्या कागदावर उंदीर चालत जाऊन चिकटतो आणि तेथून पळू शकत नाही. हे साधन उंदीर पकडण्यासाठी सुरक्षित असले तरी उंदीरांना जिवंत सोडण्याची मर्यादा असू शकते.
3. इलेक्ट्रॉनिक उंदीर पकडणारी साधने:
सध्या बाजारात इलेक्ट्रॉनिक उंदीर पकडणारी साधने उपलब्ध आहेत. या यंत्रांमध्ये अल्ट्रासोनिक ध्वनी वापरला जातो, जो उंदीरांसाठी असह्य असतो. हा उपाय दीर्घकालीन असून पर्यावरणपूरक आहे, कारण यात कोणतेही रासायनिक पदार्थ वापरले जात नाहीत.
3. उंदीर घालवण्यासाठी रासायनिक उपाय:
1. उंदीर विष (Rat Poison):
उंदीर घालवण्यासाठी रासायनिक विषाचा वापर केला जातो. हे विष अन्नात मिसळून उंदीरांसाठी ठेवले जाते. उंदीर हे अन्न खाल्ल्यानंतर विषामुळे त्यांचा मृत्यू होतो. मात्र, या पद्धतीमध्ये काळजी घेणे आवश्यक आहे, कारण घरतील लहान मुलं किंवा पाळीव प्राणी या विषाच्या संपर्कात येऊ शकतात.
2. फ्यूमिगेशन (Fumigation):
उंदीरांच्या मोठ्या प्रमाणात होणाऱ्या त्रासासाठी फ्यूमिगेशन वापरले जाते. या पद्धतीमध्ये घराच्या सर्व भागात एक विशिष्ट प्रकारचा धूर सोडून उंदीर नष्ट केले जातात. हा उपाय प्रभावी असला तरी त्यासाठी तज्ञांची मदत घेणे आवश्यक असते, कारण फ्यूमिगेशनमुळे विषारी वायू निर्माण होतो.
3. रासायनिक स्प्रे:
उंदीरांवर रासायनिक स्प्रे वापरणे हा एक सोपा उपाय आहे. हे स्प्रे उंदीर असलेल्या ठिकाणी फवारले जातात, ज्यामुळे उंदीर नष्ट होतात. मात्र, याचा वापर करताना सुरक्षितता आणि योग्य प्रमाणात वापर याची काळजी घ्यावी.
4. उंदीर पळवण्यासाठी काही नैसर्गिक वनस्पती:
1. तुलसीचे रोप:
तुलसीचे रोप लावल्याने उंदीर घरात येण्याची शक्यता कमी होते. तुलसीचा सुगंध उंदीरांना सहन होत नाही, त्यामुळे ते दूर पळून जातात. घराच्या बागेत किंवा अंगणात तुलसीचे रोप लावल्यास उंदीर दूर राहतात.
2. लिंबाच्या साली:
लिंबाच्या साली उंदीरांना सहन होत नाहीत. लिंबाच्या सालींना घरात जिथे उंदीर येतात, त्या ठिकाणी ठेवाव्यात. यामुळे उंदीर त्या ठिकाणापासून दूर जातात.
3. निम्बोळी (Neem Leaves):
निम्बोळीची पाने उंदीर पळवण्यासाठी प्रभावी आहेत. निम्बोळीच्या पानांचा वास उंदरांना आवडत नाही. उंदीर दिसलेल्या ठिकाणी निम्बोळीच्या पानांचा वापर केल्यास ते त्या ठिकाणापासून दूर जातील.
4. अळंबी (Marigold Flowers):
अळंबीच्या फुलांचा सुगंध उंदीरांना सहन होत नाही. घराच्या आसपास किंवा बागेत अळंबीची फुले लावल्यास उंदीर दूर पळतात. हा उपाय नैसर्गिक असून पर्यावरणपूरक आहे.
स्वच्छता ठेवणे:
उंदीर मुख्यतः अन्न आणि पाण्याच्या शोधात घरात येतात. जर आपण स्वच्छता ठेवल्यास उंदीर घरात येण्याची शक्यता कमी होईल.
- अन्नपदार्थ नेहमी झाकून ठेवा.
- स्वयंपाकघर स्वच्छ ठेवा आणि घरातील फरशांवर अन्नाचे कण राहणार नाहीत याची काळजी घ्या.
- कचरा वेळीच बाहेर काढा आणि कचरापेटी झाकून ठेवा.
निष्कर्ष: घरातील उंदीर ही एक सामान्य समस्या असली तरी त्यांच्यापासून मुक्त होण्यासाठी काही सोपे आणि प्रभावी उपाय आहेत. स्वच्छता राखणे, घरातील फटी बंद करणे, आणि घरगुती उपाय वापरणे यामुळे उंदीर पळवता येऊ शकतात. जर समस्या मोठी असेल, तर तज्ञांचा सल्ला घेऊन रासायनिक उपायांचा वापर करणे देखील फायद्याचे ठरू शकते. उंदीर घालवण्यासाठी योग्य उपाय योजल्यास आपल्या घरातील आरोग्य आणि स्वच्छता कायम राखता येईल.
